پارازیتوییدهای شفیره مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi (Diptera: Tephritidae) در مزارع گلرنگ کهگیلویه

گلرنگ، Carthamus tinctorius L. یک محصول دانه روغنی مهم با اهمیت رو به رشد در بسیاری از کشورها در سراسر جهان است. مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi Rossi (Diptera:Tephritidae) یکی از مخرب ترین آفات گیاه گلرنگ در سراسر مناطق گلرنگ کاری می باشد. مبارزه با این آفت عمدتاً با استفاده از حشره کشهای طیف وسیع انجام می شود که می تواند باعث عوارض سوئی بر سلامت انسان و اکوسیستم مزارع گلرنگ گردد. از آنجا که لازمه تکوین برنامه مدیریت تلفیقی هر آفتی داشتن آگاهی کامل از بیولوژی، اکولوژی، دینامیسم جمعیت، آستانه زیان اقتصادی، شناسایی و ارزیابی عوامل مبارزه بیولوژیک در هر اکوسیستمی است لذا در این پژوهش پارازیتوییدهای مرحله شفیرگی مگس گلرنگ طی سالهای 1388 تا 1390 شناسایی گردید و پتانسیل طبیعی آنها در کنترل آفت در نسل ها و مناطق مختلف کهگیلویه در دو سال آخر مقایسه گردید. حشرات کامل پارازیتوییدهای شفیره از پرورش آزمایشگاهی شفیره های خارج شده از درون  غوزه های آلوده گلرنگ استحصال شد. درصد پارازیتیسم از نسبت تعداد پارازیتوییدها به مجموع پارازیتوییدها و مگس ها محاسبه شد. 10 گونه پارازیتویید شفیره به شرح زیر به دست آمد: Adontomerus crassipes (Boucek,1982), Microdontomenus annulatus (Masi, 1899), (Torymidae); Bracon hebetor (Say, 1836), Bracon luteator (Spinola 1808), (Braconidae); Eurytoma acroptilae (Zerova, 1986),(Eurytomidae); Pronotalia carlinarum (Szelenyi and Erdos 1951),(Eulophidae); Ormyrus orientalis (Walker, 1871), (Ormyridae); Isocolus tinctorius (Melika and Gharaei, 2006), (Cynipidae) and Colotrechnus viridis (Masi, 1921) and Pteromalus sp. (Pteromalidae). بر اساس این بررسی میزان پارازیتیسم از 13 تا 33  درصد با میانگین 1 ± 23 درصد متغیر بود. مقایسه میانگین های درصد پارازیتیسم شفیره نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد در بین مناطق و نسلهای مختلف آفت وجود ندارد. بیشترین میزان پارازیتیسم در نسل اول تمام مناطق در سال 1389 و  نسل سوم در سال 1390 مشاهده شد.